S.S.S

Başvuru adliyelerde bulunan arabuluculuk bürolarına yapılır.

Başvuru işçi, kanuni temsilcisi veya avukatı tarafından bizzat yetkili adiye arabuluculuk bürosuna veya yetkili arabuluculuk bürosuna yönlendirilmek kaydıyla herhangi bir adliye arabuluculuk bürosuna yapılabilir.

Arabulucu, adliyelerdeki arabuluculuk bürolarındaki görevli personel tarafından sicile kayıtlı iş hukukunda uzman arabulucular listesinden atanacaktır. Ancak tarafların sürecin başında listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde bu arabulucu görevlendirilir.

Başvuruda başvurucunun adı soyadı, T.C. kimlik numarası, adres ve iletişim bilgileri, başvuru kanuni temsilci yahut bir avukat tarafından yapılıyorsa ayrıca onun adı soyadı, baro ve sicil numarası ile adres ve iletişim bilgileri, karşı taraf veya tarafların adı soyadı, biliniyor ise T.C. kimlik numarası, adres ve iletişim bilgileri, karşı taraf bir tüzel kişilik ise unvanı varsa vergi veya mersis numarası, adres ve iletişim bilgileri ve son olarak başvuruya konu edilen talep ve alacak kalemleri başvuruda belirtilir.

Uygulamada adliye arabuluculuk büroları matbu “arabuluculuk başvuru bilgi formu” kullanmaktadır. Başvurudan önce herhangi bir arabuluculuk bürosundan bu formun boş bir örneği edinilerek, doldurulmuş haliyle başvuru yapılması mümkündür.

Adliye Arabuluculuk bürosu tarafından görevlendirilen arabulucu, görevlendirmeyi yapan büronun yetkili olup olmadığını kendiliğinden dikkate alamaz. Arabuluculuk bürosu da yetkili olup olmadığını kendiliğinden dikkate alamaz. Karşı taraf en geç ilk toplantıda, arabulucuya iletmek yoluyla yerleşim yeri ve işin yapıldığı yere ilişkin belgelerini sunmak suretiyle görevlendirmeyi yapan arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz edebilir. Bu durumda arabulucu, dosyayı derhal ilgili sulh

hukuk mahkemesine gönderilmek üzere büroya teslim eder.

Sulh Hukuk Mahkemesi, harç alınmaksızın dosya üzerinden yapacağı inceleme sonunda yetkili büroyu kesin olarak karara bağlar ve dosyayı büroya iade eder. Mahkeme kararı büro tarafından 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca taraflara tebliğ edilir. Yetki itirazının reddi durumunda aynı arabulucu yeniden görevlendirilir ve aşağıda anlatılacak olan arabuluculuk süresi yeni görevlendirme tarihinden başlar.

Yetki itirazının kabulü durumunda ise başvurucu kararın kendisine tebliğinden itibaren bir hafta içinde yetkili adliye arabuluculuk bürosuna başvurulabilir. Bu takdirde yetkisiz büroya başvurma tarihi yetkili büroya başvurma tarihi olarak kabul edilir.

Yetkili büro, böyle bir durumda listesindeki bir başka arabulucuyu görevlendirir.

Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir. Arabulucu faaliyetin sonunda tarafların anlaşıp anlaşamadığına dair bir son tutanak hazırlar . Başvurucunun bizzat, kanuni temsilcisi, avukatı aracılığıyla veya taraflarca belirlenen arabulucunun adliye arabuluculuk bürosuna yapacağı müracaat ile başvuru büro tarafından başvuru kayda alındığı an itibariyle arabuluculuk süreci başlamış olur. Arabuluculuk süresince zamanaşımı ve hak düşürücü süreler işlemez.

Arabulucunun ücreti tarafların anlaşmaları ve anlaşamamaları bakımından farklı düzenlenmiştir.

Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları halinde, arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin İkinci Kısmına göre anlaşılan tutar üzerinden hesaplanır ve aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanır. Bu durumda ücret, Tarifenin Birinci Kısmında belirlenen iki saatlik ücret tutarından az olamaz.

İşe iade talebiyle yapılan görüşmelerde tarafların anlaşmaları durumunda, arabulucuya ödenecek ücretin belirlenmesinde işçiye işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarı ile çalıştırılmadığı süre için ödenecek ücret ve diğer haklarının toplamı, Tarifenin İkinci Kısmı uyarınca üzerinde anlaşılan miktar olarak kabul edilir.

Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hallerinde, iki saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenir. İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları halinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde Tarifenin Birinci Kısmına göre karşılanır.

Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. İşverenin yazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil edebilir ve son tutanağı imzalayabilir. Uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişiler de müzakerelerde hazır bulundurulabilir. Burada sayılanlar dışındaki kişiler ancak tarafların ortak rızası ile toplantıya katılabilirler.

7155 Sayılı Kanun kapsamında 01.01.2019 tarihi itibariyle ticari uyuşmazlıklar bakımından da; dava şartı olarak arabuluculuk getirilmiştir. Türk Ticaret Kanun’un 5 maddesinden sonra eklenen 5/A maddesi ile ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuğun

kapsamı düzenlenmiştir. Buna göre

‘’MADDE 5/A- (1) Bu Kanunun 4’üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.

Uyuşmazlığın konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talebine ilişkin ticari dava olmalıdır. Örneğin bütün ticari işletmeler ve şirketlerden, çek, bono gibi kıymetli evraktan, taşıma işlerinden, gemi ticaretinden, sigortacılıktan, bankacılıktan, ödünç işlerinden, rekabetten, fikri mülkiyetten kaynaklanan uyuşmazlıklar zorunluluk kapsamında olacaktır.

Ayrıca, uyuşmazlık konusu için özel kanunlarda tahkim veya başka bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoluna başvurma zorunluluğu olmamalı veya tahkim sözleşmesinin bulunmadığı bir durum olmalıdır.

Ticari davalarda arabuluculuğun dava şartı olmasına ilişkin düzenleme, sadece ticari davalara yöneliktir. Bu sebeple, mutlak ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri dava şartı arabuluculuk kapsamına girmeyecektir.

Doğrudan doğruya iflas hali, konkordato mühleti verilmesi, icra takibi, ihtiyati haciz, ihtiyati tedbir talepleri dava şartı arabuluculuk kapsamında sayılmayacaktır. Ancak ticari dava niteliğinde bir dava açılacaksa, ihtiyati tedbirden sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 397 uyarınca 2 hafta içinde, ihtiyati hacizden sonra İcra İflas Kanunu m. 264/1 uyarınca 7 gün içinde arabuluculuğa başvurulmalıdır. Her iki halde de süresinde arabuluculuğa başvurulduğunda dava açma süreleri işlemez.

Davanın sadece bir ticari işletmeyle ilgili olması yeterli olup, havale, vedia ve fikir ve sanat eserlerine ilişkin haklardan doğan davalar da ticari davalardır. Bu durumlarda,  davanın ticari niteliğinin kabul edilmesi için, davanın sadece bir ticari işletmeyle ilgili olması yeterli olup, her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması aranmaz.

İlamsız icra takibine itiraz eden takip borçlusu takibi durdurur bu durumda takip alacaklısının başvuracağı ve böylece takibin devam etmesini sağlayacağı 2 yol vardır;

Bunlardan birincisi itirazın kaldırılmasını talep etmektir. İtirazın kaldırılması talepleri dava olmayıp, takip hukuku bakımından alacaklıya bahşedilen hukuki bir yoldur. TTK madde 5/A ticari davaların dava şartı arabuluculuk kapsamında olduğunu düzenlemiştir. Bu nedenle de itirazın kaldırılması dava şartı arabuluculuk kapsamında sayılmayacaktır.

İkincisiyse; itirazın iptali davası açmaktır. Genel mahkemelerde açılacak itirazın iptali davası sonunda verilecek hükmün niteliği kesin hükümdür. Bu nedenle, itirazın iptali niteliği gereği dava olduğundan, ticari dava niteliğinde bulunması halinde dava şartı arabuluculuk kapsamında sayılacaktır.

Sigorta davalarında ise, trafik sigortası hariç olmak üzere diğer sorumluluk sigortalarında zarar görenlerin dava açmadan önce dava şartı olarak arabuluculuk sürecini de tüketmeleri gerekecektir. Zorunlu trafik sigortasında ise trafik kanunu aynen uygulanmaya devam edecektir. Buna göre, önce sigortacıya başvuru süreci tamamlanıp, anlaşma olmaz ise arabulucuya başvurma yine dava şartı olarak varlığını koruyacaktır.